15 دقیقه • 8 شهریور 1404
شرکت‌های پستی، در شرایط بحران، به‌ویژه در دوران جنگ با چالش‌های شدید عملیاتی، امنیتی و منابع‌انسانی مواجه می‌شوند. حفظ تداوم خدمات پستی که نقش مهمی در ارتباطات، انتقال اسناد حیاتی، کمک‌رسانی و پشتیبانی لجستیکی دارد، نیازمند برنامه‌ریزی جامع و سیستماتیک است.
وقوع جنگ به‌عنوان یکی از شدیدترین بحران‌های بشری، زیرساخت‌ها و سازمان‌ها را با تهدیدهایی جدی مواجه می‌کند. در چنین شرایطی، شرکت‌های پستی که یکی از ستون‌های اصلی ارتباط و توزیع کالا در هر کشور محسوب می‌شوند، با مسئولیت مضاعفی برای حفظ خدمات روبرو هستند.
طبق استاندارد ISO22301:2019، برنامه‌ریزی تداوم کسب‌وکار، فرایندی است که به سازمان‌ها کمک می‌کند چگونه در بحران‌ها و هنگام اختلال، واکنش نشان دهند. این استاندارد، به از سرگیری سریع و رسیدن به سطح از پیش تعریف‌شده‌ای از عملیات کمک می‌کند.
چهارچوب‌های اصلی برنامه‌ریزی تداوم کسب‌وکار را می‌توان به 6 قسمت تقسیم کرد که عبارتند از:
1. تحلیل تأثیر کسب‌وکار: شناسایی فرایندهای حیاتی سازمان و اثر اختلال در آن‌ها.
2. ارزیابی ریسک: شناسایی تهدیدات و آسیب‌پذیری‌های محتمل و تخمین احتمال و پیامد آن‌ها.
3. راهبردهای تداوم کسب‌وکار: تعیین راهکارهایی برای اطمینان از ادامه فعالیت‌ها در زمان بحران (مثل استفاده از پشتیبان‌های فنی، سایت جایگزین و غیره).
4. برنامه‌های پاسخ و بازیابی: رویکردی مرحله‌ای برای پاسخ‌دهی سریع، بازیابی عملیات و کاهش زمان توقف.
5. آزمایش و تمرین: بررسی کارایی برنامه‌ها با شبیه‌سازی و تمرین‌های دوره‌ای.
6. بازنگری و بهبود مستمر: به‌روزرسانی برنامه تداوم کسب‌وکار، پس از تغییرات سازمانی یا آزمون برنامه‌ها.
اکثر هاب‌های اصلی ارائه‌دهنده خدمات پستی در شهرهای بزرگ و در داخل بافت شهری قرار دارند که در زمان وقوع جنگ، آسیب‌پذیری آن‌ها افزایش می‌یابد. در صورتی که شرکت‌های پستی هاب‌های اصلی و فضاهای عملیاتی خود را در حاشیه شهرها ایجاد کنند، می‌توانند از حاشیه امن بیشتری برخوردار شوند. در چنین شرایطی، احتمال آسیب به زیرساخت‌های فیزیکی کاهش می‌یابد.
با وقوع جنگ ما شاهد ترک کار، مهاجرت یا کوچ اجباری کارکنان و از سوی دیگر فشارهای روانی و بی‌انگیزگی آن‌ها هستیم. شرکت‌های پستی با تمهیداتی نظیر دورکاری کارکنان بخش‌های غیرعملیاتی و شیفت‌بندی کارکنان واحدهای عملیاتی و ارائه مشاوره‌های تخصصی روانشناختی و رفع حداقل نیازهای مالی کارکنان، می‌توانند این شرایط بحرانی را در حد قابل قبولی کنترل کنند.
همچنین، واحد منابع انسانی شرکت‌ها باید پیش از وقوع چنین حوادثی، بستری را برای ارتباط موثر و پایدار با کارکنان ایجاد کرده باشد. بستری که اطلاعیه‌های شرکت در آن قرار می‌گیرد و همه‌ی کارکنان را از وقایع مطلع می‌کند. در دسترس بودن شماره تلفن همراه کارکنان به‌منظور ارسال پیامک و یا ایجاد گروه در شبکه‌های اجتماعی را می‌توان از جمله راهکارهای پیشنهادی در این خصوص دانست.
با توجه به وابستگی روزافزون کسب‌وکارها به بستر اینترنت، هرگونه قطعی و حملات سایبری به زیرساخت‌ها، می‌تواند باعث مشکلاتی از جمله اختلال در فرایند دریافت، رهسپاری، ردیابی و توزیع مرسولات شود. این مشکل از یک سو باعث کاهش سطح اعتماد عمومی مشتریان و سردرگمی آن‌ها می‌شود و ممکن است ضررهای مالی جبران‌ناپذیری را به سازمان وارد کند. شرکت‌ها با قراردادن سرورهای اطلاعات خود به‌صورت داخلی و ایجاد فایروال‌های کارآمد می‌توانند در صورت عدم دسترسی به اینترنت جهانی و حملات سایبری، به‌صورت پایدار خدمات‌رسانی انجام دهند.
همچنین شرکت های پستی باید زیرساخت سنتی خود را نیز در دسترس داشته باشند تا در صورت عدم دسترسی به اینترنت بتوانند فرایندهایشان را به‌صورت دستی انجام دهند. استفاده از زیرساخت‌های USSD به عنوان یکی‌دیگر از راهکارها برای رهگیری بارنامه‌ها پیشنهاد می‌شود.
